اکثر محققین اعتقاد دارند که وضعیت زندگی در طول دوران شیرخواری و ابتدای کودکی تاثیر قابل توجهی بر تکامل بعدی کودک دارد.
شیرخواران و کودکانی که دارای مشکلات فیزیکی ( جسمانی ) یا محیطی هستند. برای آنکه تکامل مطلوب و مناسبی داشته باشند
نیازمند توجه ویژه ای هستند. این کودکان نسبت به سایر اطفال بیشتر به اختلالات تکامل یا تاخیر تکامل دچار می شوندو این امر خود
زمینه ساز بروز انواع ودرجات مختلفی از معلولیت های حرکتی، ذهنی، گفتاری، شنوایی و بینایی در آنها می شود. برای پیشگیری
از این امر لازم است با تشخیص زودرس مشکلات آنها و انجام مداخلات بموقع، از بروز تاخیر یا اختلال تکامل جلوگیری کنیم. هدف
دست اندرکاران این است که با یک برنامه غربالگری مناسب بتوان کودکانی که روند تکاملی غیر طبیعی دارند را سریعتر تشخیص داد
تا بتوان با مداخله به موقع در جهت اصلاح یا کاهش مشکلات این کودکان گام برداشت و نهایتا از بروز معلولیت در این کودکان پیشگیری کرد .
در ادامه در مورد دستورالعمل استفاده از پرسشنامه های ASQ (اهمیت غربالگری و پایش تکامل) برای شما خواهیم گفت.
تعداد ابزارهای مختلف غربالگری در دنیا برای تشخیص و پی گیری بموقع اختلالات تکامل شیرخواران و کودکان در معرض خطر روز به روز
در حال افزایش است. با ابزار های غربالگری، کودکانی که مشکلات حتی در حد بسیار خفیف و جزئی دارند که می تواند زمینه ساز
مشکلات جدی در آینده گردد، از سایر کودکان تشخیص داده شده و برای ارزیابی های جامع تر و در صورت نیاز مداخلات درمانی به
مراکز تخصصی ارجاع می شوند. ابزار غربالگری باید قابل استفاده توسط افراد غیر متخصص و حتی پدر و مادر باشد. بدین ترتیب از
صرف وقت و هزینه های اضافی توسط خانواده ها برای مراجعه به پزشک متخصص نیز جلو گیری میشود. البته در صورتی که بعد از
غربالگری کودکی مشکوک، به اختلالات تکاملی تشخیص داده شد، باید برای تشخیص قطعی و انجام مداخلات درمانی مناسب
حتمأ به پزشک متخصص مربوطه مراجعه نماید.
- شاید برای شما جالب باشد: برنامه پکس (PECS) در درمان کودکان دارای اوتیسم
چالش های غربالگری و پایش تکامل کودکان
چالش اول
شاید اولین و مهمترین چالش برای تشخیص زودرس مشکلات تکاملی کودکان آن است که اولا تکامل ماهیت دینامیک و پویا دارد
یعنی مرتبا در حال پیشرفت و تغییر به سمت کاملتر شدن و پیچیده تر شدناست و ثانیا اگر چه در اکثر کودکان به میزان مشابه و
روش قابل پیش بینی ادامه می یابد ولی در میان کودکان مختلف تفاوت های فردی قابل توجهی نیز دارد. به عنوان مثال اگر چه
اکثر کودکان قبل از آنکه بتوانند چهار دست و پا بروند یاد می گیرند که غلت بزنند و قبل از راه رفتن،می ایستند، بعضی از کودکان
هم هرگز چهار دست و پا نرفته اند ولی یاد گرفته اند مستقیما بدون هیچ مشکلی راه بروند. این در حالی است که سایر تفاوت ها
در میزان و روند تکامل یک کودک از سایر کودکان، ممکن است بسیار اهمیت داشته و سبب بروز مشکلات جدی بعدی شوند.
تشخیص این دو حالت از هم بسیار ظریف و مهم است .
همچنین باید توجه داشت که اختلال تکاملی تنها در زمان های خاصی از عمر رخ نمی دهد. یعنی کودکان ممکن است در تمام
طول دوره تکاملی خود و در هر سنی دچار مشکل شوند. از طرف دیگر ممکن است مشکل فیزیکی یا محیطی کودک هرگز اختلالی
برای روند تکامل او ایجاد نکند. پس نمی توان فرض کرد چون کودکی مثلا در سن 9سالگی دچار مشکل فیزیکی ( بیماری جسمی
شدید ) یا محیطی ( مثل فقر ) بوده است در طی بقیه عمر خود حتما دچار مشکلات تکاملی خواهد بود. هچنین نمی توان گفت
شیرخواری که در 4ماهگی تکامل خوبی داشته است در ماه ها و سال های بعدی عمر نیز به همان صورت باقی خواهد ماند .
بنابراین به علت ماهیت پویا و پیشرونده تکامل باید بطور منظم و در تمام طول سال های اول عمر، روند تکامل کودکان را با ابزارهای
غربالگری مورد بررسی قرار داد. برنامه های غربالگری که کودکان را فقط یکبارو در زمان معینی بررسی می کنند.
کودکانی را که در آینده دچار مشکل خواهند شد تشخیص نخواهند داد. همچنین اگر غربالگری را در سنین بالاتر ( 4-5سالگی )
انجام دهیم قادر به تشخیص زودرس به موقع مشکلات تکاملی در سنین پایین ترنیستیم. در برنامه هایی که کودکان را به دفعات
ولی با فواصل نسبتأ زیاد غربال می کنند نیز احتمال عدم تشخیص بهنگام مشکلات تکاملی، که در فواصل طولانی بین غربالگری ها
بروز می کنند، وجود دارد.
چالش دوم
اهمیت برنامه های غربالگری، دخالت دادن والدین در ارزیابی وضعیت کامل کودکانشان است. روشی های غربالگری و پایشی که
بوسیله متخصصین و با حداقل دخالت والدین انجام می شود، والدین را درگیر نمی سازد. والدین غنی ترین منبع اطلاعاتی در مورد
تکامل کودک خود بوده و عدم استفاده از این منبع اطلاعاتی مهم در تعیین وضعیت تکاملی کودک منجر به ناقص بودن ارزیابی
می گردد. از طرفی دخالت دادن والدین در ارزیابی فعالیت های کودک اطلاعات مهمی هم در ارتباط با تکامل کودک خود به آنان
می دهد و لذا موجب می شود توقعات مناسب و بجایی از کودک خود داشته باشند.
چالش سوم
که برنامه های غربالگری و پایش تکامل کودکان با آن مواجه است “هزینه” است.غربالگری و پایش گروه های بزرگ کودکان هزینه
بر و گران است. وقتی این کار به دفعات و توسط افراد متخصص انجام شود هزینه سرسام آوری خوا هد بود. به همین دلیل در
اولین مرحله غر بالگری استفاده از خود والدین و یا نیرو های غیر متخصص ولی آ موزش دیده جهت تکمیل پرسشنامه های
تکاملی برای ارزیابی گروه های بزرگی از کودکان مقرون به صرفه تر است
ما رو در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
