در این مقاله از کلینیک مهیا قصد داریم تابه ادامه مبحث مراحل رشد و تکامل نوزاد بپردازیم
در مقاله قبل در مورد مراحل رشد قبل از تولد صحبت کردیم.در ادامه قصد داریم،
تا به رشد حرکتی پس از تولد بپردازیم:
رشد حرکتی پس از تولد
براساس نظریه رفلکسی سلسله مراتبی،در بدو تولد ،بدن ،تحت کنترل مراکز پایین تر
می‌باشد که اساسا حرکات و وضعیت های رفلکس غیر ارادی ایجاد میکند.به همین جهت
نوزاد تحت تاثیر رفلکسهای اولیه پس از تولد،پاسخ‌هایی خودبخودی و قابل پیش بینی
ارائه می‌دهد.الگوهای رفلکس غیر ارادی تعدیل شده و دامنه وسیع‌تری از حرکات ارادی را ایجاد میکند
.
تغییر الگوهای حرکتی و وضعیتی،تون عضلانی را متاثر میسازد.مثلا بتدریج الگوهای اکستانسوری
تقویت شده و در نتیجه،الگوی فلکسوری که در بدو تولد نوزاد،غالب بود با الگوی اکستانسوری
متعادل میشود.از طرفی ، عملکرد کلی و یکپارچه عضلات،تجزیه شده و در مرحله اول حرکات
مجزای فلکشن و اکستنشن در اندام ها مشاهده میگردد که خود در نتیجه برقراری تعادل تون
عضلانی در آنهاست.در طی روند رشد حرکتی نوزاد،هرالگو،زمینه ساز الگوی حرکتی بعدی است
تا این که در حدود 15 ماهگی سیستم حرکتی پایه پیشرفت میکند.این عملکردهای حرکتی پایه
زمینه ساز مراحل رشد حسی و حرکتی آینده است.
گروههای دیگر عضلانی (علاوه بر عضلات فلکسور و اکستانسور)هم تدریجا رشد میابند.هر چند
طی فاز اولیه ،رشد این گروهها به اندازه عضلات فلکسور و اکستانسور نیست.وقتی که چرخش
ایجاد شد تعادل کافی بین عضلات مختلف بدست میاید .هنگامی که عوامل و عضلات مختلف همگی
در ارتباط متقابل با هم عمل کنند الگوهای حرکتی هماهنگ و ظریف که برای انجام عملکردهای
ماهرانه لازم است ایجاد می شود.واکنشهای صاف کننده ،زنجیره ای از اعمال هستند که انتقال
ظریف از مراحل اولیه رشد و رفلکس های اولیه به مرحله ی قشری را فراهم میکنند.بدست آوردن
و حفظ وضعیت ایستاده ،دستاوردی ضروری جهت رشد حسی حرکتی موفقیت آمیز نوزاد است.
لایبرنت ها مهمترین ارگان تعادلی در این مرحله از زندگی هستند. حرکت سر در هر جهت، لایبرنت ها
را تحریک نموده و پاسخ های متناوب ایجاد میکند.هنگامی که این زمینه فراهم شد نوزاد سعی میکند
سر را راست نگه دارد به طوری که بینی عمودی،دهان وچشم ها افقی شوند بدون اینکه وضعیت قرار
گیری بدن در فضا اهمیتی در وضعیت سر داشته باشد.
در وضعیت دمر،ارتباط متقابل رفلکسهای لایبرنتی و S.T.N.R تون عضلانی مناسب برای وضعیت
چهار دست و پا را فراهم می‌آورد به این صورت که وقتی سر راست میشود.تون اکستانسوری در
اندام های فوقانی و تون فلکسوری در اندام تحتانی ایجاد میشود.به طوری که کودک به تدریج
وضعیت تکیه روی آرنج ها در وضعیت طاقباز،چهار دست وپا و نهایتا چهار دست و پا رفتن با حرکت
متقابل اندام ها را به خود میگیرد.همچنین تون فلکسوری در مفاصل هیپ تقویت می شود. بدین
ترتیب هر دو تون فلکسوری و اکستانسوری به خوبی رشد پیدا میکنند که تعادلی بین وضعیت ها
و حرکات در جهت جاذبه یا خلاف جاذبه ایجاد میکنند.
هنگامی که در 4تا 5 ماهگی A.T.N.Rتعدیل میشود(گردن به نحو مناسبتر و با تحرک بیشتری
صاف میشود)نوزاد میتواند از یک طرف بخه طرف دیگر بچرخد.سطح بالاتر چرخش باپیدایش
رفلکس Action on the body یاد اوری رفلکس Body Righting در حدود 6 ماهگی بوجود
میاید،این رفلکس برای رشد جز چرخشی حرکت،ضروری است و برای ایجاد مهارت های
بالاتر جهت نشستن و چهار دست و پا راه رفتن لازم است
نوزاد با استفاده از رفلکسهای Neck Righting و Body R چرخش کامل بدن را انجام داده
و از حالت دمر به طاقباز می چرخد ،طی 18 تا 24 ماهگی، رفلکس های Righting و
Posturalکاملا تعدیل شده و کودک با چرخش جزئی به وضعیت نشسته در آمده و سپس
به حالت چهار دست و پا و ایستاده درآید.حدود4.5 تا 5سالگی روش نشستن قرینه که در
بزرگسالان دیده میشود برای وضعیت نشسته و ایستاده بکار میرود با بالارفتن سن در طی
مراحل رشد ، واکنش های تعادلی نیز بهبود میابد. بنابراین با توجه به مطالب ذکر شده
بطور خلاصه می توان گفت که بر اساس تئوری رفلکسها برای کسب مهارت های حرکتی
در طی مراحل رشد ،4 مولفه اصلی در الگوهای حرکتی لازم است که عبارتند از :
- کنترل سر خصوصا بر ضد جاذبه که در رشد حرکتی و رفلکسی تاثیر زیادی دارد
- لازم است که تون اکستانسوری افزایش یابد تا نوزاد بتواند وضعیت های ضد
- جاذبه را به خود بگیرد و آن را حفظ کند(کودک با یک تون غالب فلکسوری
- متولد میشود.)
- توانایی چرخشی محور بدن و ایجاد مولفه چرخشی برای واکنش های صاف
- کننده و سطوح بالاتر رشد حسی و حرکتی.
- رشد رفلکس های تعادلی در وضعیت های نشستن،راه رفتن و ایستادن
- کمک میکند.نتیجه این است که اندامهای فوقانی که در ماههای اول بعد از
- تولد به عنوان تکیه گاهی برای حفظ تعادل به کار می رفتند آزاد شده و بتوانند
- در عملکردهای مهارتی و ظریف شرکت کنند
- .
ما رو در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
