در این مقاله قصد داریم تا ارتباط میان تشنج و تاخیر در رشد تکاملی را بررسی کرده و نیز تاثیرات مختلف تشنج بر فرآیند رشد تکاملی کودکان را مورد ارزیابی قرار دهیم، پس با ما همراه باشید!
امواج مغزی چه هستند؟
بافت عصبی انسان متشکل از یاخته های تحریک پذیر (نورون ها) و یاخته های تحریک ناپذیر (نوروگلیا ها) می‌باشد.
سلول های تحریک پذیر مغزی (نورون ها) با ارسال تکانه های عصبی ، پیام هایی را به نقاط دیگر مغز و نیز بدن ارسال می‌کنند.
این پیام‌ها که پتانسیل عمل نامیده می‌شوند، به دلیل تغییر در بار الکتریکی سلول‌ها ایجاد می‌شوند.
در نتیجه تولید، هدایت و انتقال ایمپالس های الکتریکی ما بین سلول های تحریک پذیر در سیستم اعصاب مرکزی ، ۵ الگوی مختلف از فعالیت های الکتریکی مغز به وجود می‌آید که هر یک از این الگو ها با موقعیت فرد و فعالیتی که وی در حال انجام آن است ، متناسب خواهد بود.
در واقع هر کدام از این امواج مغزی ، دارای یک طول موج و بسامد یا فرکانس خاص بوده که می‌توان آن ها را از طریق الکترود های سطحی قرار گیرنده بر روی سر و جدار جمجمه ، دریافت و اندازه گیری کرد.
امواج گاما ، بتا ، آلفا ، تتا و دلتا ، از جمله این موج ها به شمار می‌روند.
بالاتر بودن کدام یک از امواج مغزی برای ما بهتر است؟
در واقع هر یک از این امواج در اثر تحریکات الکتریکی به خصوص مغز در هنگام انجام فعالیت های مختلف به وجود می‌آیند.
همچنین این امواج به ما کمک می‌کنند تا با شرایط مختلف مواجه شده و از پس چالش های به خصوص در هر یک از این موقعیت ها ، به خوبی برآییم.
پس می‌توان نتیجه گرفت که هیچ یک از این امواج نسبت به دیگری برتری نداشته و میزان هر یک از این ۵ موج مغزی در انسان نسبت به یکدیگر ، بسته به وضعیتی که در آن قرار گرفته است متفاوت خواهد بود.
در صورتی که مقدار هر یک از این امواج در قسمت های مختلف مغز ، بالا و یا پایین تر از حد طبیعی و مورد نیاز باشد ، باعث بروز مشکلاتی در فرد خواهند شد.
تشنج به چه حالتی گفته می‌شود؟
تشنج یک اختلال الکتریکی بسیار شدید و گذرا در مغز می‌باشد که به طور همزمان طیف وسیعی از سلول های عصبی نواحی مختلف آن را درگیر می‌کند.
در هنگام تشنج ، الگو های فعالیت الکتریکی مغز در طی انفجار هایی ناگهانی و هماهنگ از هم گسسته و نوار مغز ، نشانه هایی از فعالیت شدید امواج مغزی مختلف را به صورت قله و دره های نوک تیز و کم دامنه و با فرکانس بالا نشان می‌دهد.
هشیاری ، توجه پایدار ، کنترل ارادی جسمی و حواس پیکری و ویژه ، همگی از جمله مواردی هستند که تشنج می‌تواند باعث کاهش عملکرد و مختل شدن آن ها گردد.
انواع متفاوتی از تشنج وجود دارد ، با این حال ویژگی هایی را می‌توان ذکر کرد که در بین اکثر آن ها ، مشترک می‌باشند.
برای مثال معمولا بیشتر تشنج ها در بازه ای به طول ۳۰ ثانیه تا ۲ دقیقه ، به انتها می‌رسند.
تشنج هایی که بیشتر از ۲ دقیقه به طول بینجامند خطرناک تر بوده و حتما می‌بایست فرد را به مراکز درمانی منتقل کرد.
همچنین اغلب تشنج ها با مصرف دارو کنترل و مهار شده و می‌توان آن ها متوقف کرد.
تفاوت میان تشنج و صرع چیست؟
همانطور که بیان شد ، تشنج یک اتفاق و حالتی ناگهانی از فعالیت شدید و غیر طبیعی سلول های عصبی در مغز انسان است.
حالتی که به طور ناگهانی رخ داده و به زودی ناپدید خواهد شد.
در مقابل اما ، صرع نام یک بیماری مزمن از خانواده بیماری های مغز و اعصاب می‌باشد که افراد مبتلا در جریان آن تشنج های مکرری را تجربه خواهند کرد.
در طرف مقابل اما ، هر کسی که دچار تشنج شود صرع نداشته و می‌توان انواعی از تشنج با منشأ غیر صرعی را نام برد.
مهم ترین علل تشنج های غیر صرعی کدام هستند؟
• تب
• آسیب فیزیکی به سر و جمجمه
• عفونت هایی مانند سیتومگالوویروس
• خفگی و افت اکسیژن
• سابقه سوء مصرف مواد
• سابقه اعتیاد به الکل
• ناهنجاری های ژنتیکی مانند KCNQ2
• مشکلات متابولیک و بیماری های مرتبط مانند دیابت
• تشنج
• تومور های مغزی
با انواع مختلف تشنج آشنا شوید
در مجموع حملات تشنجی را که گاها در فرهنگ عامه به آن غش کردن نیز می‌گویند ، بر اساس محل بروز و گسترش در مغز به دو دسته کلی کانونی و گسترده تقسیم بندی می‌کنند.
تشنج های کانونی یا پارشیال ، تشنج هایی هستند که از قسمتی از یک نیمکره مغز آغاز می‌شوند.
نیمکره های مخ هر فرد دارای چهار لوب پیشانی ، آهیانه ، گیجگاهی و پس سری بوده و تشنج در هر یک از این قسمت ها می‌تواند به بروز علائم بالینی متفاوتی منتهی شود همراه باشند.
همچنین تشنج های کانونی می‌توانند با از دست دادن هشیاری و یا بالعکس ، بدون از دست دادن هشیاری همراه باشند.
حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد افراد مبتلا به صرع ، به تشنج های کانونی دچار هستند.
تشنج های گسترده اما تشنج هایی هستند که در طی وقوع آن ها ، فعالیت الکتریکی شدید نورون ها در بخش های متفاوت و گسترده ای از هر دو نیمکره مخ باعث ایجاد اختلالات حسی و حرکتی حادی می‌شود تا جایی که ممکن است تاری دید و تغییر تون فراگیر عضلانی به فرد این اجازه را ندهد که همچنان بر روی پای خود ایستاده و هشیار بماند.
تشنج و تاخیر در رشد تکاملی
امروزه مشخص شده است که تشنج در کودکان با مشکلاتی مانند تاخیر در رشد حرکتی ، اختلالات رفتاری و عاطفی ، اختلالات یادگیری و همچنین تاخیر در رشد مهارت های اجتماعی ارتباط مستقیم دارد.
متاسفانه حتی زمانی که تشنج در کودکان به وسیله داروهای ضد تشنج به خوبی کنترل می‌شود ، مشکلات و عوارض جانبی ذکر شده به دلیل سرعت زیاد شکل گیری و تکامل مغز در این سنین باعث عملکرد غیرطبیعی آن شده و ممکن است ادامه داشته باشند.
به عنوان مثال شیرخوارانی که مبتلا به تشنج های مکرر باشند ، احتمال بیشتری برای ابتلا ایشان به اختلالات طیف اتیسم را وجود خواهد داشت.
در حیطه مهارت های حرکتی نیز این کودکان ، اغلب به دلیل بالا رفتن بی اختیار تون عضلانی در هنگام غش و تضعیف الگو های امواج الکتریکی مغز در فاز پسا تشنج ، هایپوتونیا یا تون عضلانی پایین تر از حد معمول را تجربه خواهند کرد.
مطالعات اپیدمیولوژیک انجام شده در این اواخر ، نشان دهنده ارتباط قوی بین وقوع تشنج های مکرر و ابتلا به عقب ماندگی ذهنی و همچنین مشکلات رفتاری می‌باشند.
همراه شدن عارضه نیستاگموس (عارضه ای بینایی با حرکات سریع ، مکرر و کنترل نشده چشم) با درصد قابل توجهی از کودکان مبتلا به غش یا صرع ، مشکل دیگری است که به انضمام دیگر موارد جسمی و ذهنی ذکر شده در بالا می‌تواند سبب ضعف در پراکسی ، هماهنگی چشم و دست ، چشم و پا ، تعادل و همچنین کاهش عمق بینایی شود.
کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی محیا ، با کادری مجرب در زمینه درمان تاخیر در رشد تکاملی حاصل از تشنج ، برای انجام ارزیابی ، تشخیص و مداخله به هنجار ، آماده خدمت رسانی به مراجعین محترم در حیطه اختلالات حرکتی ، شناختی ، گفتاری و اجتماعی حاصل از اختلالات رشد می‌باشد.
کلینیک تخصصی توانبخشی محیا
کاردرمانی جسمی، کاردرمانی ذهنی، گفتاردرمانی و رفتاردرمانی
آدرس: میدان ملت، خیابان برادران شهید محمدی (ریحانی)، بین بانک شهر و پاسارگاد، پلاک ۱۴، طبقه دوم (زنگ شماره ۴)
021-22982608 021-22982502 09395575699
برای بررسی وضعیت رشد تکاملی فرزندتان و اطلاع از تاخیر احتمالی، بر روی صفحه پرسشنامه ها کلیک کنید!
ما رو در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید!
اینستاگرام کلینیک توانبخشی محیا
