به نام خدا
در این مقاله از سری مقاله های کلینیک محیا قصد داریم تا به بررسی میزان خواب مورد نیاز در کودکان ، اختلالات خواب در آن ها و نقش کاردرمانی در درمان این اختلالات بپردازیم:
آیا کودک شما به اندازه کافی میخوابد؟
خواب منظم و کافی کودکان به مقدار ساعات توصیه شده توسط کارشناسان این زمینه ، رابطه مستقیمی با رشد شرایط جسمی و ذهنی ایشان از جمله بهبود توجه ، رفتار ، یادگیری ، حافظه کاری ، تنظیم هیجانی و عاطفی ، کیفیت زندگی و همچنین سلامت روانی و اجتماعی خواهد داشت.
خواب چیست؟ بررسی مراحل و ویژگی های خواب در کودکان
میزان توصیه شده خواب برای کودکان
• نوزادان : خواب مورد نیاز در روز های نخست پس از تولد ، بین ۱۰.۵ تا ۱۸ ساعت در طول شبانه‌روز خواهد بود.
دوره های بیداری نیز ممکن است ترکیبی از ۱ تا ۳ ساعت باشند.
• شیرخواران تا ۱۲ ماهگی : ۹ الی ۱۲ ساعت خواب مستمر و متوالی در طول یک شبانه‌روز و نیز سه الی چهار چرت ۳۰ دقیقه ای برای شیرخواران تا ۱۲ ماهگی ، توصیه می‌شود.
• شیرخواران ۱ تا ۲ ساله : کودکان نوپا در هر روز به ۱۱ الی ۱۴ ساعت خواب مستمر نیاز داشته و داشتن یک چرت ۱ الی ۲ ساعته نیز در این بین ، به دریافت میزان استراحت کافی مورد نیاز ایشان کمک می‌کند.
• کودکان ۳ تا ۵ سال : نوباوگان در این سن ، به ۱۰ الی ۱۳ ساعت خواب مستمر در طول یک شبانه‌روز احتیاج دارند ، همچنین کودکان در این دوره سنی اغلب از چرت زدن فراری می‌باشند.
• کودکان ۶ تا ۱۲ ساله : بسته به میزان فعالیت در کودکان سنین پیش دبستانی و دبستان ، ۹ الی ۱۲ ساعت خواب متوالی در طی شب توصیه می‌شود.
عوارض و اختلالات ناشی از نداشتن خواب کافی
خواب یکی از اصلی ترین مشغله های هر انسان ، به خصوص در سال های ابتدایی از عمر خویش بوده و این موضوع برای ایجاد تعادل همواستاتیک بدن بسیار ضروری است.
در صورت عدم توجه کافی به درمان و مداخله در حیطه اختلالات خواب در سنین پایین تر ، می‌تواند به مشکلات جدی تری برای سلامتی کودک منتهی شود.
کم خوابی می‌تواند ایمنی و همچنین بازدهی مناسب در انجام عملکرد های روزمره را مختل کند.
• چاقی و اضافه وزن
خواب کم در سنین بالاتر می‌تواند افزایش دهنده ریسک ابتلا به فشار خون ، چاقی ، دیابت و افسردگی باشد.
اکثر مطالعات نشان دهنده ارتباط معنادار بین کم‌خوابی و چاقی مفرط بوده و دوره های خواب کوتاه تر از میزان مورد نیاز با افزایش خطر ابتلا به اضافه وزن در کودکان و نوباوگان همراه است.
به گونه ای که هر ساعت افزایش مدت زمان خواب ، خطر چاقی یا اضافه وزن را کاهش می‌دهد.
• اختلالات یادگیری و افت تحصیلی
کودکانی که به طور مداوم خوابی کمتر از مقدار توصیه شده دریافت می‌کنند ، ممکن است در آینده با مشکلاتی در توجه ، رفتار و یادگیری مواجه شوند.
کاهش میزان خواب کودک حتی به میزان یک ساعت در روز می‌تواند تاثیری به شدت منفی بر روی احساسات ، رفتار و مهارت های شناختی او داشته باشد که این موضوع به نوبه خود تهدید کننده کاهش توانایی های کودک به خصوص در سنین مدرسه باشد.
خواب ناکافی می‌تواند با محدود کردن مهارت های مرتبط با برنامه ریزی و سازماندهی مورد نیاز برای حل مسئله ، تضعیف تعامل اجتماعی و کاهش تمرکز و توجه و اختلال در حافظه بلند مدت به مشکلات تحصیلی منجر شود.
• تضعیف توانایی برقرای تعامل اجتماعی
مشخص شده است که کودکانی که به طور منظم کم خواب می‌شوند نسبت به سایر کودکان ، طرد شدن بیشتری را از سوی همسالان خود تجربه خواهند کرد.
همچنین محققان دریافته اند که افراد کم خواب بیشتر از سایرین احساس تنهایی کرده و به همین خاطر از برقراری ارتباط چشمی با دیگران خودداری می‌کنند.
مجموعه این رفتار ها باعث می‌شود تا کودک از نظر سایر همسالان خود کمتر جذاب به نظر رسد.
• نقص توجه و بیش فعالی
مطالعات اخیر به وضوح نشان دهنده ارتباط بین کم‌خوابی و مشکلات توجه و بیش فعالی در نوباوگان می‌باشند.
کودکانی که کمتر از ۸ ساعت از طول روز را در خواب سپری کنند ، شانس بیشتری برای ابتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و اختلال نقص توجه (ADD) خواهند داشت.
نقش کاردرمانی در درمان اختلالات خواب
کاردرمانی در اختلالات خواب
شاید در نگاه نخست کمی عجیب به نظر برسد که دسته ای از مداخلات مرتبط برای درمان خواب از جانب درمانگران حیطه آکوپیشن ارائه می‌گردد.
با این حال باید به این نکته توجه داشت که خواب جز یکی از هشت حیطه اصلی آکوپیشن می‌باشد که توسط کاردرمانگران مورد ارزیابی و مداخله قرار می‌گیرد.
کاردرمانگران حیطه خواب با استفاده از دانش خود در زمینه فیزیولوژی خواب ، اختلالات آن و نیز شیوه های ارتقای خواب و استراحت در ارزیابی و درمان عوارض ناشی از خواب ناکافی یا اختلالات خواب دارای تبحر می‌باشند.
از جمله مواردی که توسط یک کاردرمانگر حیطه خواب ممکن است مورد ارزیابی قرار بگیرند می‌توان به آمادگی خواب ، مشارکت در خواب ، تاخیر در زمان خواب ، مدت زمان خواب و خواب آلودگی در طول روز اشاره کرد.
کاردرمانگران همچنین به تاثیر خواب ناکافی بر روی شغل و درآمد ، تحصیلات ، درد و خستگی ، وضعیت روانی و عاطفی ، پردازش بینایی و تعادل توجه می‌کنند.
مداخلات کاردرمانگران در حیطه اختلالات خواب
کاردرمانگران در ابتدا با آموزش والدین و پرستاران کودک ، در مورد تصورات و انتظارات نادرست از خواب و رسیدگی به عواملی که ممکن است فراوانی خواب نامطلوب را ازدیاد بخشند ، به درمان مراجعین می‌پردازند.
ایجاد زنجیره ای از عادات و روتین های روزانه مطلوب و روان ، گام مهمی در درمان کودکان مبتلا به اختلالات خواب به شمار می‌رود.
تنظیم زمان های معینی برای بیدار شدن و به خواب رفتن کودک ، اصلاح شرایط محیطی خواب کودک از جمله نور ، صدا ، دما و تخت خواب همگی به کودک کمک می‌کنند تا آرام شده و برای خواب آماده شوند.
همچنین کاردرمانگران ممکن است بر افزایش مهارت های مقابله‌ای و خود تنظیمی کودک تمرکز کرده تا آرامش و ثبات ذهنی و جسمی او را برای داشتن یک خواب مطلوب ، ارتقا بخشند.
