در این مقاله از سری مقاله های کلینیک محیا قصد داریم تا به ادامه مباحث تاخیر در رشد تکاملی فراگیر (GDD) و انواع تاخیر در رشد تکاملی کودکان بپردازیم: همانطور که پیشتر نیز بدان اشاره شد ، این اصلا عجیب نیست که یک کودک در بحث رسیدن به نقاط عطف در فرآیند های رشدی نسبت به سایر همسالان خود کمی عقب تر باشد ، چه بسا این موضوع و دیگر موضوعات مشابه مانند کسب زودتر از موعد مایلستون های رشدی و تکاملی نیز در کودکان دیده شده و حاکی از تفاوت های فردی حاکم در بین آن ها باشد.
تاخیر در رشد تکاملی چیست؟
پیش از آنکه تاخیر در رشد تکاملی نام یک بیماری و یا اختلالی مشخص باشد ، نشان دهنده “وضعیت رشدی” ناهنجاری است که خود ممکن است در اثر ضایعات و یا بیماری های گوناگونی به وجود آمده باشد. در واقع تاخیر در رشد تکاملی هنگامی رخ می‌دهد که کودک به طور مداوم در کسب کردن مایلستون های رشدی آن هم در بازه زمانی مطلوب تعیین شده ، باز ماند.
نقش ریسک فاکتور ها در ابتلا به تاخیر در رشد تکاملی
همچنان تحقیقات مداومی برای یافتن علل دقیق ابتلا به تاخیر در رشد تکاملی در حال انجام است. برخی از مهم ترین این عوامل و ریسک فاکتور ها ، به شرح زیر است :
• ناهنجاری های ژنتیکی مانند KCNQ2 و سندرم شارژه
• عفونت های حاصل از ابتلا مادر به سیتومگالوویروس و دیگر عوامل بیماری زا در دوران بارداری
• سابقه مصرف الکل و سوء مصرف مواد توسط مادر
• هایپوکسی (کمبود اکسیژن) نوزاد در حین فرآیند زایمان و یا پس از آن
• زایمان زودرس و کمبود وزن در هنگام تولد
• ابتلا به تشنج های مکرر و یا صرع
تاخیر در رشد تکاملی به چند شکل دیده می‌شود؟
در یک دسته بندی ساده تر ، چهار نوع کلی از اختلالات مرتبط با فرآیند های رشدی و کسب نقاط عطف مرتبط با آن ها ، در کودکان وجود دارد :
• تاخیر در رشد حسی و حرکتی
• تاخیر در رشد زبانی و گفتار
• تاخیر در رشد شناختی
• تاخیر در رشد عاطفی و اجتماعی
معمولا اولین نشانه های تاخیر کودک در کسب به هنگام نقاط عطف رشد ، تا قبل از سن ۲ سالگی پدیدار خواهند شد.
تاخیر در رشد حسی و حرکتی
تاخیر های حسی و حرکتی ممکن است حاصل از عدم توانایی کودک در کسب مهارت های حرکتی درشت (مانند غلتیدن ، چهار دست و پا راه رفتن ، گردن گرفتن و سینه خیز رفتن) ، کسب مهارت های حرکتی ظریف (مانند برداشتن اجسام کوچک با انگشت اشاره و شست و دستکاری اشیا) و نیز توانایی مغز در پردازش صحیح اطلاعات حسی (مانند حس وستیبولار و عمقی) ، آن هم متناسب با سن خود باشد.
تاخیر در رشد زبانی و گفتار
تاخیر در رشد مهارت های گفتاری می‌تواند بر روی برقراری ارتباط کودک با دیگران و درک سخن آن ها تاثیر گذارد. مشکل در درک کلمات یا مفاهیم ممکن است نشان دهنده تاخیر در گفتار و زبان باشد. والدین ممکن است متوجه شوند که شیرخوار غان و غون نمی‌کند و یا کودک در ساخت جملات کند بوده و یا صرفا گفتاری که می‌شنود را تقلید کند. علائم دیگر ممکن است حاکی از ضعف در عضلات ناحیه دهان و حلق و همچنین مشکل در ساختار های شنوایی نیز باشند.
تاخیر در رشد شناختی
تاخیر در رشد شناختی هنگامی به وجود آمده است که کودک در فرآیند هایی مثل فکر کردن ، تحلیل اتفاقات پیرامون و در نتیجه قضاوت و عملکرد هوشمندانه با مشکلاتی مواجه بوده و عملکرد مورد انتظار نسبت به سایر نوباوگان در سنین مشابه را نداشته باشد. توجه پایین و حافظه ضعیف کودک به نسبت سن خود نیز ، از جمله موارد دیگری هستند که می‌توانند بیانگر تاخیر و ناهنجاری در رشد شناختی آن ها باشد.
تاخیر در رشد اجتماعی-عاطفی
تأخیرهای اجتماعی-عاطفی ممکن است در نحوه تعامل نابهنجار کودک با دیگران آشکار شود. این مشکلات همچنین ممکن است بر نحوه تفسیر یک کودک از احساسات دیگران تأثیر بگذارند. کودکانی که دارای تأخیرهای اجتماعی-عاطفی هستند معمولا در درک نشانه های اجتماعی، شروع یا ادامه مکالمه، یا مقابله با تغیرات و شرایط جدید یا حالات روانشناختی مانند افسردگی مشکل داشته باشند.
تاخیر در رشد تکاملی فراگیر چیست؟
یکی از حالت های دیگری که می‌توان در حیطه تاخیر در رشد تکاملی برای یک کودک متصور شد ، ابتلا به تاخیر در رشد تکاملی فراگیر می‌باشد. معمولا از این عبارت هنگامی استفاده می‌شود که یک کودک هم در حیطه جسمی و هم در حیطه ذهنی ، دچار تاخیر باشد اما تعریف دقیق تر تاخیر فراگیر در رشد تکاملی را می‌توان اینطور بیان کرد که کودک در دو یا چند حیطه از حیطه های اصلی رشد ، حداقل در کسب و عبور از دو مایلستون (نقطه عطف رشد) دچار تاخیر باشد.
مداخلات توانبخشی در تاخیر در رشد تکاملی فراگیر
با توجه به نیازمندی های ویژه این دسته از کودکان در بیش از یک حیطه از حیطه های درمانی ، معمولا مداخلات توانبخشی برای آن ها بر گرفته از تعامل بین فارغ التحصیلان رشته های مختلف درمانی و به شکل کار تیمی ارائه می‌شود. اعضای این تیم توانبخشی ممکن است متشکل از متخصصان زیر باشند : • متخصص کاردرمانی • آسیب شناس گفتار و زبان • ارتوپد فنی • رفتار درمانگر • بازی درمانگر کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی محیا ، با کادری مجرب در زمینه درمان اختلالات فراگیر رشد تکاملی ، برای انجام ارزیابی ، تشخیص و مداخله به هنجار ، آماده خدمت رسانی به مراجعین محترم در حیطه اختلالات حرکتی ، شناختی ، گفتاری و اجتماعی حاصل از اختلالات رشد می‌باشد.
ما رو در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید!
اینستاگرام کلینیک توانبخشی محیا
این پست دارای 2 نظر است
مفید بود ممنون
عرض سلام و وقت بخیر، خوشحالیم از اینکه شرح انواع تاخیر در رشد تکاملی براتون مفید واقع شده